Laatst kwam een client bij me, die sinds een tijd geplaagd wordt door negatieve gedachten. Hij nam rust, lette op dat hij leuke dingen deed, maar het hielp naar eigen zeggen niet. Toen kwam hij voor hulp. Na wat doorvragen hier en daar bleek een flinke aap uit de mouw te komen. Hij had eigenlijk nooit ZIN. Hij deed van alles, was gezond actief, maar onder veel van deze activiteiten sluimerde een gevoel van geen-zin-hebben. En als hij daar gehoor aan zou geven kwam de angst op te verdwijnen in lethargie, in nog meer somberte.
Zie daar een dilemma waar volgens mij veel mensen in verblijven. We slingeren ons van nature tussen ZIN en GEEN ZIN hebben, maar hebben ons aangeleerd (of opgelegd gekregen) dat we zin maken en gaan gewoon door. Te vaak over onze grens dus. Dan nu een geheimpje (gerust door vertellen hoor).
Gehoor geven aan geen-zin kan je ook opladen. Natuurlijk als je alleen maar geen zin hebt, kan er misschien iets aan de hand zijn. Daarentegen erkennen dat je geen-zin hebt en dat ook niet hoeft te hebben, kan al een last van je schouders halen. En dan geef je daar toch eens gehoor aan? Lummelen, op de bank hangen, wachten, knorrig in een hoekje zitten, suf voor je uitstaren; het zijn allemaal ondergewaardeerde menselijke gewoonten. Die, wanneer je ze met regelmaat toelaat in je leven, je eens hartgrondig kunnen ontladen. Pas daarna kun je iets doen waar jij voor op aarde bent gekomen…iets kleins, iets waar jij van gaat gloeien, als een gloeilampje in de nacht, maar dat hoeft niet hoor, het leven is zo ook al blij met jou.
Iedere week zit ik VOL ZIN in jouw TEGENZIN in ZINTRE, mijn fantastische meditatiecentrumpje naast het Arboretum in Wageningen. Daar geef ik drie keer per week meditatieles, waar je fijn kunt leren omgaan met ZIN en ONZIN van je leven :-).
“Mezelf opofferen hoeft echt niet meer”, zei zij, toen iemand haar vroeg: “Zeg, ben jij moeder Theresa?” Toen haar zus stierf, had ze een tijd lang ruimte geboden aan de ziel van haar zus zodat deze rustig kon vertrekken. Ze ging er anders door praten, denken, voelen. Toen ze haar eerste man ontmoette had ze ingestemd om vrij snel te trouwen, terwijl ze daar zelf totaal niet mee bezig was en er ook geen behoefte aan had. De verbinding raakte erdoor danig verstrikt. Toen ze voelde dat ze meer kon geven dan trouwen, werken en kinderen krijgen, beloofde ze dat ze als een missionaris zou klaar staan voor anderen, mensen zou helpen. Dat hielp uiteindelijk haar gezin niet echt, want er ontstond spanning tussen het helpen en er zijn voor haar gezin.
Het besef ontstond dat ze misschien iets deed wat niet helemaal ‘recht’ was, maar ook krom. In haar hart voelde ze wel dat het fijn was wanneer je niet je ego voorrang gaf, maar ruimte kon geven aan de noden van anderen. Daarmee gaf je anderen de kans om zich te ontwikkelen. Ze konden dan iets doen wat hen zonder jouw hulp misschien niet gelukt was. Bovendien als je toch niet precies wist wat je zelf wilde, kon je net zo goed voor een ander klaarstaan. Hoe kon het dan dat ze toch leeg liep, er verwarring ontstond en ze gebukt ging onder verwachtingen?
De bevrijding ontstond toen ze besefte dat haar klaarstaan voor anderen geregeerd werd door automatismen. Haar overwegingen waren onderhevig aan patronen van schuld, goed willen doen, gezien willen worden en te weinig kennis en verbinding ervaren met haar schitterende zelf. Door het automatisch klaarstaan voor anderen kwam ze niet meer toe aan het leven van haar eigen zielsverlangen oftewel de essentie die haar tot haar maakte en niet tot de buurvrouw. De grond-stof van haar bestaan wilde vorm krijgen, als klei dat je kneedt tot een lichaam en dan met leven inblaast. “Ik kan het leven van anderen niet leiden. Ik kan niet de grond-stof van anderen kneden tot een levend wezen. Dat kan ik alleen met mijn eigen leven”, realiseerde ze zich.
Er was dus iets nodig in haar opofferende gedrag. Het automatisme ‘moest’ plaatsmaken voor bewust-zijn. Klaar staan voor anderen bleef prachtig, maar wel als het ook voortkwam uit haar eigen verlangen en niet om alleen om dat van een ander te stillen of pijn bij anderen te willen vermijden.
Meditatie hielp daar bij. Het letterlijk stil-staan en stil-zitten bracht de innerlijke ruimte die nodig was om een beslissing te kunnen nemen vanuit verbinding met haar prachtige zelf. De stilte gaf haar de mogelijkheid om te luisteren naar wat er gaande was in haar en niet te reageren vanuit leegte of een emotionele behoefte. Zo kon ze zichzelf tijd bieden in haar reacties, situaties ruimer inschatten en haar eigen rol helder krijgen naast die van de ander. Het gaf haar accuraatheid in haar handelen en ze liep niet meer leeg op verwachtingen van zichzelf of een ander.
Even was ze bang dat ze door te stoppen met automatisch klaar staan voor anderen een koud wezen zou worden, dat de warmte voor anderen zou verdwijnen. Maar het tegenover gestelde gebeurde. Haar hart ging nog verder open. Het verlangen om er voor anderen te zijn, is onverminderd groot. Hoe meer ze realiseert uit welke grond-stof zij zelf gebouwd is, hoe meer ze de grond-stof van anderen kan gaan herkennen en de ruimte kan geven om zich te vormen. Ze vind het nog steeds leuk om anderen te verwarmen met haar eigen vonkjes, dingen te doen voor anderen. Of die vonkjes dan daadwerkelijk aanslaan en bij de ander in vuur en vlam omgezet worden, dat maakt in wezen niet meer uit. Haar eigen vuur knispert inmiddels gestaag door.
Geinspireerd, spreekt het je aan en wil je hier zelf meer mee doen? Ik geef 9 december een workshop hierover
Een kort verhaal dat ik in 2005 schreef na aanleiding van een meditatie. Wanneer je pijn, verdriet, woede, kortom het menselijk lijden toestaat in je eigen hart, kan dit je diepgaand bevrijden, niet slechts voor eenmaal, maar voorgoed. Daar ligt het begin van mededogen voor je eigen bestaan en dat van alle andere levende wezens.
Het was paasmorgen, een grijze zondagmorgen. Haar vriendinnen waren al vroeg op, zij ook, maar ze had nooit zo’n behoefte om op dit vroege uur uitgebreid te gaan kletsen. Ze zei dat ze ging mediteren op het balkon. Het was buiten nog koud. Ze legde kussens neer, zodat haar billen niet de koude betonnen vloer van het balkon raakten. De slaapzak sloeg ze om zich heen. Hehe! Even rust. “Paasmorgen”, dacht ze. En meteen kwam het woordje “lijden” erachter aan. Wat dat was wist ze nog steeds niet. Lijden. Ze dacht dat ze instinctief wist wat het betekende, maar zeker hierover was ze niet. Ze dacht ook dat ze zelf vaak gevoelens van lijden voelde. Dat was, en dat wist ze wel zeker, niet hetzelfde als lijden, ze vond niet dat ze leed. Ze voelde alleen soms gevoelens van lijden. Nu ze zo stil zat, een deur verder dan haar vriendinnen, midden in een vreemde stad, op een koud balkon, kwamen deze gevoelens opnieuw op. Heel makkelijk ging dat, het gevoel was bijna altijd latent aanwezig. Het verborg zich vlak onder haar huid.Ze ging zitten en opende haar hart. Ze opende haar hart en bad dat ze de betekenis van lijden kon opdiepen uit deze ervaring.
Haar gebed werd ingewilligd. In haar hart ontstond een traan. Het lijden van de gehele mensheid kwam bij elkaar in deze traan. Ontelbare gezichten verwrongen van pijn, angst, verdriet, woede werden weerspiegeld in de traan. Zoveel menselijkheid in een enkele druppel. De traan vloeide in haar hart. Hij zwom er rond maar wilde dolgraag het daglicht zien. De traan wilde gelaten worden, zoals men een schip te water laat. De traan wilde gehuild worden. Opnieuw werd haar gebed verhoord. Haar hart liet de traan vrij. Zij voelde de zachte beklemming van verwrongen gezichten in haar binnenste, beklemming van lijden wat bevrijd wil worden. Het lijden van de mensheid rolde over haar wang en spatte uiteen op haar benen. Ze had het lijden van de mensheid in die enkele traan mogen voelen en kunnen bevrijden. Zo werd zij zelf ook bevrijd op deze grijze paasmorgen.
Juist dit doelloze aspect van meditatie vind ik in onze tijd een ware verademing. De maatschappij lijkt doortrokken van doelgericht denken, het behalen van targets en het kwantificeren van ervaringen.Daarvan kunnen je hart en hoofd behoorlijk op hol slaan. In de meditatiezaal kun je een moment beleven waarin alle doelen weg mogen vallen. Je betreedt een lege, vrije ruimte waarin je volkomen doelloos jezelf mag zijn. Meditatie dient geen doel anders dan jezelf ontmoeten zoals je bent.
De kracht van meditatie zit in het feit dat je het leven neemt zoals het komt. Als je daar in geoefend raakt, merk je dat er grappig genoeg niets effectiever is dan dat. Meditatie nodigt de geest uit voorbij het automatische denken, reageren en voelen. Er wordt geoefend om het bewustzijn te laten rusten bij aanwezige gedachten en gevoelens, zonder daarbij enig doel na te streven. Dat het wel degelijk doeltreffend werkt, blijkt uit toenemende berichtgeving over meditatie in de media. Mediteren vermindert stress, verhoogt het gelukshormoon serotonine en vergroot de emotionele regulatie. Bij depressie werkt het net zo effectief als antidepressiva.
Zo gauw je probeert effecten na te streven in je meditatie verdwijnen ze als sneeuw voor de zon. Als je dan blijft zitten op je meditatiekussentje met “lege” handen, kun je de rijkdom gaan ervaren die er al die tijd al was, wachtend om door jou ontdekt te worden!
Deze lessen geef ik 2 keer per week in mijn atelier Generaal Foulkesweg 37. Als je een les mist, kun je hem op een andere tijd inhalen. Zo kun je iedere week terecht voor een uur (of twee) opladen van je innerlijke waakvlam.
Silent Mindfulness
Lichaam opwarmen, ontspannen, gronden.
Kopje thee drinken om je mind tot rust te laten komen. De tijd nemen om je plekje op het kussen in te nemen, om “te landen”
Ik begeleid je in het bewust blijven van je ademhaling. Dan zijn we stil. We zitten op ons kussen / bankje. Als onze benen en mind toe zijn aan beweging, geven we ze dat, in stilte lopen we. We sluiten af met luisteren naar onze ademhaling al zittend of liggend.
Een kort verhaal dat ik in 2005 schreef na aanleiding van een meditatie. Wanneer je pijn, verdriet, woede, kortom het menselijk lijden toestaat in je eigen hart, kan dit je diepgaand bevrijden, niet slechts voor eenmaal, maar voorgoed. Daar ligt het begin van mededogen voor je eigen bestaan en dat van alle andere levende wezens.