Het universele recht van betekenis. Het recht dat je leven zin heeft, behoort wat mij beftreft tot de Universele Rechten van de Mens.
Het is een universeel recht van de mens om vrij te zijn van slavernij, te mogen werken, te denken wat we willen, deel te nemen aan cultureel leven, om te geloven in een god zonder daarvoor vervolgd te worden. Ik ben dankbaar en blij dat ik geboren ben in een land waarin de door de VN in 1948 opgestelde 30-universele rechten van de mens de basis vormen van ons staatsbestuur en culturele vorming.
De laatste jaren bemerk ik echter dat er 1 recht ontbreekt.
Het universele recht van betekenis. Het recht dat je leven zin heeft. Ik mis het recht op een betekenisvol leven. Het recht op plezier, spelen én zingeving. Ik verlang dat het een universeel recht is, dat jouw bestaan iets vanzelfsprekends toevoegt aan het grote geheel mensheid. En dan bedoel ik niet als zielloos radertje achter een lopende band, of als uitgebuite pakketbezorger, maar als een bewust wezen dat bewuste keuzes maakt die recht doen aan zichzelf, aan anderen en aan het Levende Systeem waarin wij deelnemen. Het is een recht van de mens om zorg te mogen dragen voor een zinvol leven.
Hoe belangrijk dit, wat mij betreft fundamentele recht, werkelijk is wordt dankzij de lockdown helder, ik zie het bijna als neonletters boven onze samenleving hangen. De avondklok en de ontstemde en doelloze gevoelens die in duizenden jongeren omgezet zijn in regelrechte rellen en plunderacties, laten me zien dat deze (veelal) jongens iets missen om voor te gaan. De vraag die bij mij opkwam is, missen deze relschoppers misschien een betekenisvol doel, een zin in hun leven dat groter is dan alleen hun eigen belang, dan alleen geld verdienen? Missen ze iets betekenisvols waarvoor ze kunnen gaan, waar ze hun tomeloze energie in kwijt kunnen en dat bijdraagt aan iets voor ons allen?
Hoe zinvol is het als je werkt en je weet dat jijzelf en anderen er blij mee zijn? Hoe fijn is het als je weet dat je na je werk genoeg tijd en energie overhoudt om te doen waar je zin in hebt? Hoe belangrijk is het om landelijke educatie in te zetten voor iets waarmee onze kinderen niet alleen ontwikkelen en in hun levensonderhoud kunnen voorzien, maar waar zij ook op emotioneel en geestelijk vlak voldoening uithalen?
De psycholoog Emily Esfahani Smith zegt het zo: “Daarom vind ik dat de samenleving de plicht heeft gezonde culturen van betekenis te stichten – vooral op de middelbare school. Dat is de leeftijd waarop jongeren gaan nadenken over betekenis, en de leeftijd waarop ze worden geronseld. Jonge mensen willen belangrijk zijn. Ze willen dat de maatschappij hen nodig heeft.”
Ja, we willen toch massaal dat we gelukkig zijn, een glimlach voelen op ons gezicht en in ons hart?
Het blijkt dat we het gelukkigst zijn als we betekenisvol kunnen zijn, niet alleen voor onszelf, maar vooral ook voor anderen. We zijn het gelukkigst als we ons ergens bij voelen horen, gehoord worden in ons levensverhaal, en ervaringen op mogen doen die verrijkend zijn voor ons levensverhaal. En dat deze ervaringen heus niet alleen maar een hoog YOLO gehalte hebben, blijkt uit onderzoek. Mensen waarderen juist transcedente ervaringen het hoogst als het gaat om zinvolheid. Deze ervaringen maken begrijpelijk dat we onderdeel zijn van een Groot Geheel en dat wijzelf de oplossing zijn voor de crisissen die we in de wereld ervaren (waarvan de pandemie de meest recente is).
Als onze zin en betekenisvolheid eens wat vaker de ruimte kreeg om zich te ontplooien (in plaats van competenties om te voldoen aan allerlei jobeisen) zouden dan ook zoveel mensen depressief thuiszitten? Als we onze jongeren eens wat vaker vertelden hoe belangrijk hun bijdrage is voor het kunnen realiseren van een nieuwe betekeniseconomie, zouden er dan nog steeds zoveel zelfdodingen zijn? Als we tijdens heel ons werkende leven meer zicht zouden houden op ontplooiing van onszelf en onze spelende, ontdekkende zin, zouden er dan nog zoveel ouderen eenzaam achter de geraniums zitten?
We leven allang niet meer in een tijd dat het toereikend is dat we alleen vanuit onszelf redeneren, berekenen en oplossingen zoeken. We leven in een tijd dat het niet meer toereikend is om te denken dat we er alleen komen met ‘ik’ en een zak geld.
Een dak boven ons hoofd, goed onderwijs, onze mening kunnen delen, inkomen genereren zodat we ons lichaam kunnen voeden, gelukkig kunnen de meeste mensen in onze maatschappij daarin al voor een groot deel participeren. De volgende vraag wordt dan: Wat doe je met al die welvaart? Waartoe dient al het welzijn dat we voor onszelf creëren?
Wat is de zin die we ontlenen aan het leven? Waarin vinden we onze zin terug in de aardse realiteit?
