Een paar dagen terug was ik zo bang. Zo bang dat ik een fout had gemaakt die ik niet meer kon goedmaken. Bang dat ik iets had geraakt — misschien zelfs stukgemaakt — wat mij ongelooflijk dierbaar is.

Angst doet iets met je. Ze zet je vast. Je bevriest. Je wil wegkijken, wegduwen, verdwijnen, de pijn van wat je hebt gedaan niet hoeven voelen. Alsof je de tijd even wilt tegenhouden in de hoop dat het niet waar is. Maar bevriezen lost niets op. Het maakt je alleen kleiner, strakker, verstilder in een verkeerd soort stilte.

En ergens, diep vanbinnen, voel je dat er maar één weg uit die bevriezing is: eerlijkheid. Niet de gecontroleerde, ingetoomde eerlijkheid waarvan je hoopt dat ze zacht aankomt. Nee — de rauwe eerlijkheid die je hart laat trillen. Die je kwetsbaar maakt. Die je dwingt om te zeggen: dit heb ik gedaan. Dit ben ik, met mijn menselijkheid én mijn misser.

Ik schrijf dit artikel omdat ik geloof dat er een diepe vorm van zin in het leven ontstaat wanneer we goud eerlijk durven zijn — juist wanneer onze eerlijkheid schuurt of overschaduwd wordt door schuld en schaamte. Soms is eerlijkheid geen bevrijdende ademteug, maar eerder een val. En toch… toch is het de enige weg vooruit.

Eerlijkheid opent een deur naar iets wat ik nog weleens vergeet: je kunt verantwoordelijkheid nemen zonder jezelf te verliezen.

Dit is wat mij dan helpt.

1. Erken zonder te verfraaien.
   Niet verkleinen, niet verzachten. De fout onder ogen komen maakt je niet slechter; het maakt je eerlijker. En eerlijkheid, hoe rauw ook, creëert ruimte.
2. Blijf aanwezig, rechtop, in de pijn.
   Verantwoordelijkheid nemen is geen zelfkastijding. Het is present blijven, bij jezelf én bij de ander. “Ik zie jouw pijn. Ik zie mijn aandeel.”
3. Wees zacht voor je schaamte.
   Schaamte beschermt je kwetsbaarheid, maar ze sluit je ook op, wanneer je haar teveel toelaat. Benader je schaamte met mildheid. Want juist dankzij wat zachtheid kan iets ontstaan wat jullie beiden verder helpt.

In de ruimte tussen verantwoordelijkheid en zachtheid begint vergeving.

Niet pas als het voorbij is, maar juist hier, terwijl je nog op de bodem zit, waar je denkt dat alles verloren is.

Voor mij begint vergeving:

• Bij het toelaten van de waarheid, dit heb ik gedaan; dit is mijn aandeel. Vergeving kan niet bestaan zonder eerlijkheid. En dan bedoel ik de rauwe binnenkant. Het moment waarop je zegt: dit heb ik gedaan. Dit is mijn aandeel. Daar opent iets. Het is klein, maar het is echt.

   

• Bij het zien van de mens in jezelf, niet alleen van je fout. Schuld en schaamte zetten vaak de spotlight op je fout, op het stuk dat niet klopt. Vergeving begint op het moment dat je die spotlight héél even verschuift naar je hele mens-zijn: je bedoeling, je verlangen, je hart dat worstelt en zoekt. Je hoeft niet de fout te vergoelijken, maar je mag wel jezelf weer herkennen als mens die probeert.

   

• Bij het dragen van de pijn zonder weg te lopen, zonder te verharden. Dat is een oerkracht. Daar ontstaat de eerste vorm van zelfvergeving, omdat je laat zien: ik blijf hier. Ik kijk. Ik draag dit. En dat kan ik in liefde.

• Bij het verzachten van je innerlijke stem, bij de mogelijkheid dat je opnieuw mag beginnen. Het moment waarop je tegen jezelf zegt: “Ja, dit was fout… en ik mag opnieuw beginnen.” Dat is het zeldzame punt waarop schuld en schaamte niet langer alleen maar dichtslaan, maar een opening worden. Schuld en schaamte zijn als poorten die je door moet, geen kamers waarin je moet blijven wonen.
  

En dan komt misschien de moeilijkste: vergeving vanuit de ander. Daar heb je geen controle over. Daar kun je alleen ruimte voor maken door eerlijk te zijn, verantwoordelijkheid te nemen, en zacht te blijven. Het is niet aan jou om af te dwingen; het is aan jou om beschikbaar te zijn.

De waarheid opent je

Wat ik afgelopen week ervoer, was rauw, kwetsbaar, eerlijk gezegd bijna ondraaglijk. Omdat het me zo aan het hart gaat. Maar ik ben blijven staan. En wat daaruit is ontstaan is nauwelijks met een woord te beschrijven.

Het meest nader komen de woorden: ik ben thuis.

Misschien sta jij ook op een plek waar angst je even bevriest. Waar je voelt dat je iets moet rechtzetten. Of waar je al jarenlang een fout meedraagt die zwaar op je hart rust. Vandaag nodig ik je uit om één stap te zetten. Naar eerlijkheid. Naar zachtheid. Naar de plek waar vergeving kan beginnen.

Vanuit het donker kan het licht weer verschijnen — zeker niet omdat jij dat  afdwingt, maar omdat waarheid altijd een opening maakt.

Een verzachtende groet,

Laura Jonker